Żeliwo to stop żelaza z dodatkami węgla i innych pierwiastków, takich jak krzem, mangan czy fosfor. Podzielić je można na trzy rodzaje: żeliwo szare, nodularne i białe. Żeliwo szare to najczęściej spotykany rodzaj, żeliwo nodularne ma kulkowatą strukturę, a żeliwo białe jest najtwardsze i najbardziej kruche.
W przemyśle żeliwo stosuje się do produkcji elementów maszynowych, konstrukcyjnych, rur i rurociągów. W życiu codziennym możemy je spotkać w kanałach odpływowych, kratkach kanalizacyjnych czy pokrywach studzienek. Żeliwo cechuje się wytrzymałością i odpornością na obciążenia, co sprawia, że jest idealnym materiałem do produkcji elementów wymagających odporności i wytrzymałości. Ponadto, jest stosunkowo łatwe w obróbce mechanicznej, co umożliwia produkcję elementów o różnych kształtach i wymiarach.
Mimo że żeliwo nie jest najpopularniejszym metalem, to warto docenić jego wyjątkowe właściwości i rolę, jaką odgrywa w przemyśle i życiu codziennym. Żeliwo znajduje szerokie zastosowanie ze względu na swoją wytrzymałość i odporność na obciążenia, a łatwość obróbki mechanicznej umożliwia produkcję elementów o różnych kształtach i wymiarach.
| Gatunek wg. różnych norm | Skład chemiczny | Gęstość | Właściwości i zastosowanie | Asortyment | Karta gatunku |
|---|---|---|---|---|---|
|
GG15 EN-GJL-150 ASTM A48 Class 25B |
węgiel (C) - ok. 3,2% krzem (Si) - ok. 2,2% mangan (Mn) - ok. 0,6% fosfor (P) - max. 0,15% siarka (S) - max. 0,12% |
7,2 |
Żeliwo GG15 to popularny gatunek żeliwa szarego o wysokiej twardości i odporności na zużycie. Stosuje się go w produkcji elementów maszynowych pracujących w warunkach ściskania oraz w niskich lub umiarkowanych temperaturach. Jest to stosunkowo łatwy do obróbki materiał, co umożliwia formowanie elementów o różnych kształtach i wymiarach. Żeliwo GG15 jest także odporne na wysokie temperatury. Jego niska wytrzymałość na rozciąganie może jednak ograniczać jego zastosowanie w niektórych dziedzinach przemysłu. Mimo to, żeliwo GG15 jest stosunkowo tani i popularny ze względu na swoje właściwości mechaniczne i odporność na korozję. Żeliwo GG15 jest oznaczane również jako EN-GJL-150 lub ASTM A48 Class 25B, co odpowiada standardom europejskim i amerykańskim. |
pręty, tuleje, formatki | |
|
GG20 EN-GJL-200 ASTM A48 Class 30B |
węgiel (C) - ok. 3,2% krzem (Si) - ok. 2,2% mangan (Mn) - ok. 0,6% fosfor (P) - max. 0,15% siarka (S) - max. 0,12% |
7,2 | Żeliwo GG20 to popularny gatunek żeliwa szarego, charakteryzujący się wysoką twardością i odpornością na zużycie. Stosuje się go w produkcji elementów maszynowych, takich jak korpusy, tuleje, półki, wały i koła zębate. Jest to stosunkowo łatwy do obróbki materiał, co umożliwia precyzyjne formowanie elementów o różnych kształtach i wymiarach. Żeliwo GG20 jest również stosunkowo odporne na wysokie temperatury, co czyni go odpowiednim do produkcji elementów pracujących w warunkach wysokiej temperatury. Mimo to, niska wytrzymałość na rozciąganie jest jednym z ograniczeń żeliwa GG20 i może stanowić przeszkodę w jego stosowaniu w niektórych dziedzinach przemysłu. Jednak w przypadku elementów, w których obciążenia wynikają z sił ściskających, żeliwo GG20 może być doskonałym materiałem, który pozwoli na produkcję elementów o wysokiej trwałości i odporności na zużycie. Żeliwo GG20 jest oznaczane również jako EN-GJL-200 lub ASTM A48 Class 30B, co odpowiada standardom europejskim i amerykańskim. | pręty, tuleje, formatki | |
|
GG25 EN-GJL-250 ASTM A48 Class 35B |
węgiel (C) - ok. 3,4% krzem (Si) - ok. 1,9% mangan (Mn) - ok. 0,5% fosfor (P) - max. 0,2% siarka (S) - max. 0,15% |
7,3 | Żeliwo GG25 to popularny gatunek żeliwa szarego, charakteryzujący się wysoką twardością i odpornością na zużycie. Stosuje się go w produkcji elementów maszynowych, takich jak korpusy silników, cylindry, wały korbowe, koła zębate i półki. Żeliwo GG25 cechuje się również dobrą odpornością na ścieranie i niską ciepło rozpuszczalność. Materiał ten jest stosunkowo łatwy w obróbce mechanicznej, co umożliwia produkcję elementów o różnych kształtach i wymiarach. Ponadto, żeliwo GG25 charakteryzuje się dobrą odpornością na korozję, co czyni go odpowiednim do produkcji elementów pracujących w trudnych warunkach, takich jak elementy zbiorników na substancje chemiczne. Jedną z wad żeliwa GG25 jest niska odporność na pękanie i wydłużenie, co może wpłynąć na jego wytrzymałość na rozciąganie i gięcie. Mimo to, ze względu na swoje dobre właściwości mechaniczne i chemiczne, żeliwo GG25 znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle. Żeliwo GG25 jest oznaczane również jako EN-GJL-250 lub ASTM A48 Class 35B, co odpowiada standardom europejskim i amerykańskim. | pręty, tuleje, formatki | |
|
GGG30 EN-GJS-300 ASTM A536-80 Grade 60-40-18 |
węgiel (C) - ok. 3,0% krzem (Si) - ok. 2,3% mangan (Mn) - ok. 0,5% fosfor (P) - max. 0,1% siarka (S) - max. 0,02% magnez (Mg) - ok. 0,03% |
7,1 | Żeliwo GGG30 to gatunek charakteryzujący się wysoką wytrzymałością i odpornością na pękanie. Stosuje się go w produkcji elementów maszynowych, takich jak korpusy silników, wały korbowe, koła zębate i ramy. W porównaniu z żeliwem szarym, żeliwo te ma lepsze właściwości mechaniczne, takie jak wytrzymałość na rozciąganie i gięcie, oraz odporność na uderzenia. Żeliwo GGG30 jest stosunkowo łatwe w obróbce mechanicznej, co umożliwia produkcję elementów o różnych kształtach i wymiarach. Jedną z wad żeliwa GGG30 jest jego niska odporność na korozję w porównaniu z niektórymi innymi materiałami. Ze względu na swoją wysoką wytrzymałość i odporność na pękanie, żeliwo GGG30 znajduje zastosowanie w przemyśle, gdzie wymagana jest duża trwałość elementów, takich jak elementy związane z transportem i przetwarzaniem materiałów. Żeliwo GGG30 jest oznaczane również jako EN-GJS-300 lub ASTM A536-80 Grade 60-40-18, co odpowiada standardom europejskim i amerykańskim. | pręty, tuleje, formatki | |
|
GGG40 EN-GJS-400 ASTM A536-80 Grade 80-55-06 |
węgiel (C) - ok. 3,5% krzem (Si) - ok. 2,5% mangan (Mn) - ok. 0,5% fosfor (P) - max. 0,1% siarka (S) - max. 0,02% magnez (Mg) - ok. 0,05% |
7,2 |
Żeliwo GGG40 to gatunek charakteryzujący się wysoką wytrzymałością i odpornością na pękanie. Stosuje się je w produkcji elementów maszynowych, takich jak korpusy silników, wały korbowe, koła zębate, tuleje i osłony. Żeliwo GGG40 ma lepsze właściwości mechaniczne niż żeliwo szare, takie jak wytrzymałość na rozciąganie i gięcie, oraz odporność na uderzenia. Żeliwo GGG40 jest stosunkowo łatwe w obróbce mechanicznej, co umożliwia produkcję elementów o różnych kształtach i wymiarach. Jego gęstość wynosi około 7,2 g/cm³. Jedną z wad żeliwa GGG40 jest jego niska odporność na korozję w porównaniu z niektórymi innymi materiałami. Niemniej jednak, ze względu na swoją wysoką wytrzymałość i odporność na pękanie, żeliwo GGG40 znajduje zastosowanie w przemyśle, gdzie wymagana jest duża trwałość elementów, takich jak elementy związane z transportem i przetwarzaniem materiałów. Żeliwo GGG40 jest oznaczane również jako EN-GJS-400 lub ASTM A536-80 Grade 80-55-06, co odpowiada standardom europejskim i amerykańskim. Ciekawostką dotyczącą żeliwa GGG40 jest to, że ten gatunek żeliwa zyskał popularność w latach 60-tych XX wieku, kiedy to został wykorzystany do produkcji części samochodowych, w tym wałów korbowych. Od tego czasu żeliwo GGG40 znalazło zastosowanie w wielu innych dziedzinach, w tym w budowie maszyn, przemyśle metalowym, a nawet w produkcji stolarki budowlanej. |
pręty, tuleje, formatki | |
|
GGG50 EN-GJS-500 ASTM A536-80 Grade 80-60-03 |
węgiel (C) - ok. 3,5% krzem (Si) - ok. 2,5% mangan (Mn) - ok. 0,5% fosfor (P) - max. 0,1% siarka (S) - max. 0,02% magnez (Mg) - ok. 0,05% Gęstość: około 7,2 g/cm³ |
7,2 | Żeliwo GGG50 to gatunek żeliwa nodularnego (sferoidalnego), charakteryzujący się wysoką wytrzymałością i elastycznością. Stosuje się je przede wszystkim w produkcji elementów maszynowych, takich jak korpusy silników, wały korbowe, koła zębate, tuleje i osłony. Żeliwo GGG50 ma lepsze właściwości mechaniczne niż żeliwo szare, takie jak wytrzymałość na rozciąganie i gięcie, oraz odporność na uderzenia. Podobnie jak inne gatunki żeliwa nodularnego (sferoidalnego), żeliwo GGG50 charakteryzuje się wyższą odpornością na pękanie niż żeliwo szare. W porównaniu do żeliwa GGG40, żeliwo GGG50 ma większą wytrzymałość i elastyczność. Jest ono również bardziej odporne na korozję i zużycie. Ze względu na swoją wysoką wytrzymałość i elastyczność, żeliwo GGG50 znajduje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, takich jak przemysł motoryzacyjny, maszynowy, stoczniowy, a także w budownictwie. Żeliwo GGG50 jest oznaczane również jako EN-GJS-500 lub ASTM A536-80 Grade 80-60-03, co odpowiada standardom europejskim i amerykańskim. | pręty, tuleje, formatki, płaskowniki | |
|
GGG60 EN-GJS-600-3 ASTM A536-84 Grade 80-55-06 |
węgiel (C) - ok. 3,5-4,5% krzem (Si) - ok. 2,2-2,8% mangan (Mn) - ok. 0,3-0,6% fosfor (P) - max. 0,08% siarka (S) - max. 0,02% magnez (Mg) - ok. 0,03-0,06% |
7,1 | Żeliwo GGG60 to gatunek żeliwa nodularnego (sferoidalnego), charakteryzujący się wysoką wytrzymałością mechaniczną oraz odpornością na uderzenia i wibracje. Jest to materiał o dobrej odporności na korozję, co czyni go idealnym do stosowania w trudnych warunkach środowiskowych. Żeliwo GGG60 wykorzystywane jest w produkcji elementów maszynowych i konstrukcyjnych, takich jak tuleje, koła zębate, łożyska, korpusy silników i pomp, a także w przemyśle motoryzacyjnym, lotniczym i morskim. Żeliwo GGG60 charakteryzuje się również dobrymi właściwościami obrabialnymi, co umożliwia produkcję elementów o różnych kształtach i wymiarach. Ze względu na swoje zalety, żeliwo GGG60 jest coraz częściej wykorzystywane jako alternatywa dla stali i aluminium w wielu zastosowaniach przemysłowych. Oznaczenie GGG60 odpowiada standardom europejskim EN-GJS-600-3 i amerykańskim ASTM A536-84 Grade 80-55-06. | pręty, tuleje, formatki, płaskowniki |
Gatunki
- GG15 / EN-GJL-150 / ASTM A48 Class 25B
- GG20 / EN-GJL-200 / ASTM A48 Class 30B
- GG25 / EN-GJL-250 / ASTM A48 Class 35B
- GGG30 / EN-GJS-300 / ASTM A536-80 Grade 60-40-18
- GGG40 / EN-GJS-400 / ASTM A536-80 Grade 80-55-06
- GGG50 / EN-GJS-500 / ASTM A536-80 Grade 80-60-03
- GGG60 / EN-GJS-600-3 / ASTM A536-84 Grade 80-55-06